تب دنگی (تب تخریب کننده استخوان) یک بیماری عفونی ویروسی است که توسط پشه آئدس به انسان منتقل می شود. این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دیده می شود. اکثر افراد مبتلا پس از 1 تا 2 هفته بهبود می یابند، اما بیماری برخی از افراد مبتلا به قدری شدید می شود که باید تحت نظر پزشک در بیمارستان باشند. همچنین میزان مرگ و میر ناشی از تب دنگی کمتر از 1 درصد است.
به گزارش دیده بان ایران، گاهی درد ناشی از این بیماری به حدی است که بیمار احساس می کند استخوان هایش له می شود و به همین دلیل به این بیماری تب دنگی نیز می گویند.
مناطق در معرض خطر بالای تب دنگی
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده تخمین می زند که سالانه حداقل 400 میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا می شوند و بیشتر این افراد در مناطق گرمسیری زندگی می کنند. از جمله مناطقی که بیشترین خطر ابتلا به این بیماری وجود دارد، باید به موارد زیر اشاره کرد:
آفریقای جنوب صحرا (سیاه)
آمریکای مرکزی
مکزیک
کارائیب
جزایر اقیانوس آرام
هند
آمریکای جنوبی
جنوب شرقی آسیا
جنوب چین
تایوان
بخش های شمالی استرالیا
علائم تب دنگی
اکثر افراد پس از ابتلا به تب دنگی علائمی را نشان نمی دهند، اما اگر علائم ظاهر شوند، معمولاً 4 تا 10 روز پس از ابتلا ظاهر می شوند. علائم تب دنگی به شرح زیر است:
دمای بالا (40 درجه)
سردرد قوی
درد پشت چشم
درد مفاصل و عضلات
حالت تهوع
استفراغ
تورم غدد
غلیان
اگر فردی دو بار متوالی به این بیماری مبتلا شود، بار دوم شدیدتر شده و علائم بدتر ظاهر می شود:
درد شدید شکم
استفراغ مداوم
تنفس سریع و کم عمق
خونریزی لثه یا بینی
خستگی
اضطراب و تحریک پذیری
خون در استفراغ یا مدفوع
تشنگی بیش از حد
رنگ پریدگی و سردی پوست
احساس ضعف بسیار
اگر بیماری فردی تا این حد شدید شد، باید سریعاً به مراکز درمانی منتقل شود. گاهی این بیماری آنقدر شدید می شود که تبدیل به تب خونریزی دهنده دنگی می شود و در صورت عدم بستری شدن بیمار در بیمارستان، احتمال مرگ افزایش می یابد.
فردی که به تب خونریزی دهنده دنگی مبتلا شده است علائم زیر را نشان می دهد:
تب
آسیب به سیستم لنفاوی
آسیب به رگ های خونی
خونریزی زیر جلدی
بزرگ شدن کبد
ناهنجاری در سیستم گردش خون
فشار خون بسیار پایین
سندرم شوک دنگی
خونریزی فرد مبتلا به سندرم شوک دنگی تبدیل می شود، آنقدر شدید می شود که احتمال مرگ او افزایش می یابد.
تشخیص و درمان تب دنگی
تب دنگی را می توان با آزمایش خون و تشخیص ویروس دنگی یا آنتی بادی آن در بدن تشخیص داد. همچنین اگر فردی پس از سفر به مناطق گرمسیری احساس بیماری کرد، باید سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کند تا احتمال ابتلا به تب دنگی را بررسی کنند.
درمان خاصی برای تب دنگی وجود ندارد و بیشتر تمرکز بر روی درمان علائم این بیماری است. همچنین، در بیشتر موارد، تب دنگی را می توان در خانه با مسکن ها درمان کرد. استامینوفن اغلب برای کنترل درد استفاده می شود. داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین که خطر خونریزی را افزایش می دهند، برای درمان تب دنگی ممنوع هستند.
اقدامات لازم پس از ابتلا به تب دنگی
اگر فردی به تب دنگی مبتلا شده باشد، برای درمان باید به موارد زیر توجه کرد:
استراحت کافی
به مقدار زیاد مایعات بنوشید
استفاده از استامینوفن برای کنترل درد
اجتناب از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین
در صورت تشدید بیماری به مراکز درمانی مراجعه کنید
روش های انتقال دنگی
از طریق نیش پشه Aedes به انسان
ویروس تب دنگی از طریق نیش پشه ماده آئدس آلوده به این ویروس به انسان منتقل می شود.
گونه های دیگر این نوع پشه معمولاً به عنوان ناقل عمل می کنند. مطمئناً در سال 2023، نوع دیگری از پشه آئدس به نام پشه ببر (Aedes albopictus) باعث شد بسیاری از مردم اروپا از تب دنگی رنج ببرند.
انتقال از انسان به پشه
ویروس تب دنگی نیز از انسان به پشه منتقل می شود. اگر پشه فرد مبتلا به این ویروس را نیش بزند، او نیز آلوده می شود.
انتقال از مادر به جنین
اگرچه این بیماری از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود، اما برخی شواهد نشان می دهد که تب دنگی می تواند از مادر باردار به جنین او منتقل شود. در این شرایط احتمال تولد زودرس، وزن کم نوزاد و بیماری های جنینی وجود دارد.
سایر روش های انتقال
در موارد نادر، ویروس تب دنگی از طریق فرآورده های خونی، اهدای عضو و انتقال خون منتقل می شود.
روش های پیشگیری از تب دنگی
پشه هایی که باعث تب دنگی می شوند در طول روز فعال هستند و در واقع روزانه هستند. بنابراین، می توانید با روش های زیر از خود در برابر نیش پشه محافظت کنید:
پوشیدن لباس هایی که بیشتر قسمت های بدن را می پوشاند
اگر در طول روز می خوابید از پشه بند استفاده کنید
استفاده از مواد دافع حشرات
استفاده از شبکه برای ویندوز
ظروف برای حیوانات خانگی
ظرف پرنده یا حیوان خانگی
روش های پیشگیری از تخم ریزی پشه
برای جلوگیری از شیوع تب دنگی بهترین راه حل جلوگیری از افزایش جمعیت پشه های آئدس است. برخی از روش ها شامل موارد زیر است:
جلوگیری از دسترسی پشه ها به زیستگاه های مناسب تخم ریزی، مانند مکان هایی که آب راکد مانده است.
دفع صحیح زباله های جامد
پوشاندن یا تخلیه و تمیز نگه داشتن ظروف آب خانگی
استفاده از حشره کش های مناسب برای منابع ذخیره آب خارجی
در حال حاضر، برخی از کشورها از واکسنی به نام “Kyodenga; قدنگا را تهیه کرده اند و فقط برای گروه سنی 6 تا 16 سال از سازمان بهداشت کشورشان تاییدیه دریافت کرده اند. سایر واکسن ها در دست بررسی هستند و احتمالا پس از آزمایشات لازم وارد بازار می شوند. اما تا زمانی که این واکسن تولید و در دسترس همه باشد. مردم باید با روش های پیشگیرانه جلوی شیوع این بیماری را گرفت.
