قلیان اکسیژن چیست؛ پاکدم میتواند جایگزین دخانیات و نیکوتین باشد؟!

اخیرا موضوعی تحت عنوان قلیان اکسیژنی مطرح شده که طرفداران و مخالفان زیادی را به خود جلب کرده است. به گفته مسئولان وزارت بهداشت، «پاکدم» یا «قلیان اکسیژن» بر اساس طرح تحقیقاتی ثبت اختراع و عرضه می شود.
به گزارش ایمنا، در واقع برای کاهش مصرف دخانیات در بین جوانان به لحاظ بالینی و تجربی مسئولان مربوطه از ترکیب گازهای شیمیایی N2O و اکسیژن استفاده کرده اند که به گفته کاربران باعث ایجاد احساس سرخوشی و خلسه موقت می شود. بهزاد ولی زاده، رئیس دبیرخانه ملی مبارزه با دخانیات وزارت بهداشت در این باره گفت: طرح تحقیقاتی دستگاه پاک دم یا قلیان اکسیژنی هم اکنون در 10 استان کشور به صورت آزمایشی و با نظارت این وزارتخانه در حال اجراست. مراقبت های بهداشتی حدود دو سال است.
وی می افزاید: این دستگاه ثبت اختراع است و پس از دریافت تاییدیه از سازمان غذا و دارو، به عنوان یک دستگاه پزشکی به ثبت رسیده و استانداردهای مربوط به آن در سازمان غذا و دارو لحاظ می شود. در این دستگاه از ترکیب گازهای اکسیژن و N 2 O مطابق با محدودیت های تعیین شده توسط سازمان غذا و دارو برای اطمینان از عدم آسیب به سلامت انسان استفاده می شود.
رئیس دبیرخانه ستاد ملی مبارزه با دخانیات وزارت بهداشت ادامه داد: طرح بازرسی از دستگاه های پاکدم در 10 استان کشور از جمله تهران، آذربایجان شرقی، البرز، فارس، خوزستان، گیلان، مازندران، کرمان مجاز شد. بوشهر و سیستان و بلوچستان و در ادامه بنا به درخواست سایر دانشگاه ها هماهنگی هایی برای توسعه فاز آزمایشی این طرح در استان های خراسان شمالی، اصفهان و زنجان انجام شد.
ولی زاده می گوید: این طرح در مرحله آزمایشی قرار دارد و پس از مشخص شدن نتایج مطالعه که زیر نظر دانشگاه های علوم پزشکی تابعه در حال انجام است، نتیجه آن مشخص شد. در صورت اثبات اثربخشی و تاثیرگذاری آن در کاهش مصرف قلیان، در سراسر کشور اجرا می شود.
وی افزود: وزارت کشور نیز این مشکل را به استان های مجری طرح اعلام کرده است و از استان های تحت پوشش این طرح در حال نمونه گیری است که در مراحل اولیه بررسی، شاخص های بهداشتی استفاده از این دستگاه مشخص شد. بررسی شد و نتایج نشان داد با توجه به شاخص های در نظر گرفته شده، استفاده از دستگاه پاکدم یا قلیان اکسیژن آسیبی به سلامت افراد وارد نمی کند.
رئیس دبیرخانه ملی مبارزه با دخانیات وزارت بهداشت ادامه می دهد: در این دستگاه از گاز N2O به عنوان گاز خنده و شادی در ترکیب با اکسیژن استفاده می شود و ممکن است این ترکیب جایگزین اعتیاد به نیکوتین و دخانیات شود. شواهد تا کنون نشان می دهد ثابت شده است که افرادی که از این دستگاه استفاده کرده اند پس از مصرف قلیان اکسیژن تمایل چندانی به مصرف دخانیات ندارند، هرچند قرار است نتایج آزمایش به طور قطعی مشخص شود.
وی تاکید می کند: انتظار داریم با پایان فاز آزمایشی این طرح، علاوه بر تعیین اثرات مرتبط با سلامت، به این نتیجه برسیم که جایگزینی آن با مواد اعتیادآور مانند نیکوتین و تنباکو، گازهای اکسیژن و N 2 O برای مصرف کننده اعتیادآور است و به محض قطع مصرف، فرد نیازی به مصرف مجدد احساس نمی کند، بنابراین مصرف قلیان اکسیژن اعتیادآور نیست.
حسن آذری پور، عضو کمیته ملی مبارزه با دخانیات وزارت بهداشت درباره مضرات قلیان اکسیژن گفت: با توجه به اینکه اکسیژن خالص به میزان معین عوارض پزشکی برای انسان دارد، مصرف آن باید زیر نظر کارشناسان و میزان مصرف آن باشد. اکسیژن خالص باید شناخته شود زیرا اکسیژن خالص منجر به مسمومیت و سردرد در فرد مصرف کننده می شود و منجر به گشاد شدن رگ های مغز و ایجاد مشکلات چشمی برای فرد می شود.
پیش از این حسین فرشیدی معاون بهداشتی وزارت بهداشت با اشاره به نتایج اولیه طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژنی گفت: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژنی را ارائه کرد و این طرح با هدف از طرح تحقیق در مورد قلیان اکسیژنی در 10 استان کشور اجرا شده است و اگرچه نتایج نهایی این مطالعه مشخص نشده است، اما نتایج گزارش اولیه مطلوب است، این قلیان اعتیادآور نیست و اگر نتایج این مطالعه مثبت تلقی می شود، قلیان اکسیژن جایگزین قلیان برای کشیدن سیگار خواهد شد.
تاکنون هیچ گونه عوارض مضر قلیان اکسیژنی گزارش نشده است
فرید حسامی، کارشناس برنامه کنترل دخانیات معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفتگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به طرح پاکدم، در خصوص تمرکز اخیر بر قلیان اکسیژنی گفت: طرح پاکدم یا اکسیژن. قلیان یک طرح آزمایشی است که در چند استان کشور زیر نظر وزارت بهداشت اجرا می شود و گازهای موجود در پاکدم شامل اکسیژن و گاز اکسید نیتروژن (N2O) است که پس از مصرف می تواند حالت سرخوشی را در مصرف کننده ایجاد کند. و میل به سیگار را کاهش دهید.
وی با بیان اینکه مصرف گاز مورد تایید وزارت بهداشت قرار گرفته است، افزود: طبق نظر کارشناسان وزارت بهداشت در این طرح هیچ گونه مضراتی گزارش نشده است اما مطالعات در حال انجام است و نظر نهایی بستگی به این دارد. دریافت نتایج طرح
کارشناس برنامه کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه در صورت موفقیت این طرح می تواند جایگزینی برای دخانیات و نیکوتین باشد، اظهار داشت: در صورت مصرف بی رویه و بی رویه گاز اکسیژن خالص و گاز اکسید نیتروژن (N2O) ) شاهد ایجاد اثرات نامطلوب حاد و مزمن بر سلامت مصرف کنندگان خواهیم بود.
حسامی با اشاره به اجرای طرح پاکدم در شهر اصفهان خاطرنشان کرد: مجوزهای لازم برای اجرای این طرح در شهر اصفهان از وزارت بهداشت گرفته شده و در حال پیگیری این موضوع هستیم.