قهوه یا چای؟ همون همیشگی!
باریستا در صفحه خود با صاحبان مشاغل مختلف که برای قهوه به کافه می روند شوخی می کند و میلیون ها بازدید جمع آوری می کند. پربازدیدترین پست او “انتقام کارمند بانک” است که 22.8 میلیون بازدید داشته است. جدا از طنز و سرگرم کننده مطالبی که برای کافی شاپ ها و قهوه خوری تولید می شود; محبوبیت و محبوبیت مجدد قهوه پدیده ای است که می توان در مورد آن تحقیق کرد. نوشیدنی ای که در دوره صفویه تا عصر ناصری در بین ایرانیان رواج داشت و در قهوه خانه ها – که محل تجمع طبقات مختلف مردم بود – سرو می شد.
به گزارش فرهیختگان، 148 میلیون دلار میزان واردات قهوه ایران در سال 1402 بوده که طبق گمرک 75 درصد افزایش داشته است. علی زعفری، نایب رئیس اتحادیه کافی شاپ داران تهران، می گوید: طی 3 سال گذشته 1500 مجوز برای انواع کافی شاپ در تهران صادر شده است. این آمار رشد بازار قهوه را در سال های اخیر نشان می دهد.
رشد بازار قهوه را می توان در سبک زندگی شهری دنبال کرد. در حالی که اکنون در بسیاری از خانه ها قهوه ساز برقی و هود به وسیله ای لوکس تبدیل شده اند، غرفه های خیابانی اسپرسو و لاته می فروشند، کافه هایی که انواع قهوه را در ترکیب های مختلف سرو می کنند. رئیس انجمن قهوه ایران درباره افزایش عرضه و توزیع قهوه در ایران می گوید: «در سال های اخیر تجهیزات مرتبط با قهوه در ایران زیاد نبود و قهوه فرآوری شده بیشتر وارداتی بود. زمانی که تولید و فرآوری قهوه محلی در کشور انجام شد، عرضه آن نیز به همان نسبت افزایش یافت، به طوری که در حال حاضر اسپرسو در بسیاری از غرفه ها سرو می شود. «قهوه دیگر یک کالای لوکس نیست، زیرا با قیمت های مختلف در دسترس است.
در واقع آنچه در حال وقوع است افزایش مصرف کنندگان و عرضه کنندگان قهوه است. از طرفی جوان ترها بخشی از اوقات فراغت خود را در کافی شاپ ها می گذرانند و افرادی که در طول روز کار می کنند قهوه می نوشند تا شاداب شوند. از سوی دیگر با افزایش تقاضا، واردات قهوه و تجهیزات مربوطه افزایش یافته است. حسام ربیعی، رئیس انجمن قهوه ایران می گوید: نسل جوان از قهوه استقبال می کند و به نوعی سنت و شاید تعصب نسل قبل نسبت به چای شکسته شده و دهه 70 و 80 بیشتر قهوه می نوشند. “
بیش از یک قرن پیش، قهوه گجری هنوز از ضرب سکه در ایران خارج نشده بود. در اواسط دوره ناصری، چای گیاهی بود که در چین و هند یافت می شد و در میان اعیان قاجار رایج بود. از اواسط دوره ناصری تا سال 1250 میلادی مصرف چای در ایران افزایش یافت و جایگزین قهوه شد. همانطور که «مورتیمر دوراند» انگلیسی در سفرنامه خود نوشته است: «ایرانی ها چای زیاد می نوشند و چای بسیار شیرین مصرف می کنند». از طرفی تا زمان سلطنت مظفرالدین شاه در ایران چای کشت نمی شد و چای ایرانی وارد می شد.
برای اولین بار «محمدخان قاجار گوانلو» کنسول ایران در هند به دلیل شباهت آب و هوای مزارع چای هندی با گیلان تصمیم به کشت چای در ایران گرفت. وی در یادداشتی نوشت: می روم دنبال چای… انشالله دیگران به فکر رفع نیاز کالاهای دیگر باشند. با توجه به بررسی ها مبلغ 10 کرور تومان می باشد [معادل ۵ میلیون تومان؛ هر کرور معادل ۵۰۰ هزار]او هر سال برای خرید چای از ایران می رود. اگر همین مقدار در کشور بماند، شاید جلوی بلا و فقر کشور را بگیرد».
وی با آوردن 3000 بوته و مقدار زیادی بذر چای و کاشت آنها در لاهیجان و تشویق اهالی به کاشت چای لقب «پژوهش سلطان» را از دربار به دست آورد. از زمان کاشف السطنه تا امروز را می توان به طور استعاری عصر چای در ایران دانست، اما با توجه به تغییر سبک زندگی شهرنشینان و رونق بازار قهوه و قهوه ساز، عصر قهوه محتمل است. برای شروع دوباره و قهوه جای خود را در میان نوشیدنی های محبوب ایرانیان باز کند.