آمارهای هفت سال پیش حاکی از وجود 2.5 میلیون خانه خالی در ایران است که حدود 10 برابر انگلیس است. در حال حاضر کشورهای توسعه یافته از مالیات خانه های خالی برای کنترل قیمت ها و کاهش فشار تقاضا در بازار مسکن استفاده می کنند. گفته می شود در تایوان هر یک درصد مالیات بر خانه های خالی منجر به کاهش 4 تا 8 درصدی قیمت بازار مسکن می شود.
به گزارش سرگرمی روز، رویای اخذ مالیات از خانه های خالی در ایران به سال 1352 برمی گردد. طرحی که در سال 66 به تصویب رسید، به دلیل نبود سازوکار اصولی، هرگز اجرایی نشد.
از چهار سال پیش طرح مالیات مناطق غیرقابل سکونت در دستور کار دولت و مجلس قرار گرفت. در 24 مرداد 1398 سازوکار اخذ مالیات از خانه های خالی در قالب اصلاحیه ماده 54 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366 به تصویب مردم بهارستان رسید.
بر اساس این قانون، مالکان واحدهای مسکونی واقع در کلیه شهرهای بالای 100 هزار نفر که به موجب نظام ملی املاک و مسکن موضوع تبصره (7) ماده (169) این قانون، مجموعاً بیش از چهار ماه در هر سال مالیاتی، زیرا در صورت خالی بودن منزل، برای هر ماه پس از موعد مذکور، علی‌رغم استثنائات تبصره (11) ماده (53) این قانون، اقدام می‌کنند. مشمول مالیات بر درآمد ماهانه اجاره به شرح زیر است:
سال اول – معادل شش برابر مالیات متعلق
سال دوم – معادل دوازده برابر مالیات متعلق
سال سوم به بعد – به میزان هجده برابر مالیات متعلق
مالیات خانه خالی همراه با طرح های اضافی مانند مالیات خانه های لوکس به عنوان راهی برای کنترل و ساماندهی بازار مسکن در اکثر کشورهای جهان معرفی شده است.
با وجود تصویب این قانون در سال 1398، ایجاد زیرساخت های اجرای این طرح زمان زیادی به طول انجامید. اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، روند اجرا سریعتر شد. یکی از زیرساخت های لازم برای اجرای این طرح ایجاد سامانه املاک و مسکن با مدیریت وزارت راه و شهرسازی است که در حال حاضر اطلاعات مفیدی را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می دهد.
بر اساس آمار تا 15 دی ماه سال گذشته 59 هزار واحد خالی از سوی وزارت راه و شهرسازی وارد سازمان امور مالیاتی شده و حدود 4800 میلیارد تومان مالیات به این واحدها تعلق گرفته است. البته به گفته محمدهادی سبانیان – رئیس سازمان امور مالیاتی – برای شناسایی خانه های خالی مشکلاتی وجود دارد که با اصلاحات متعددی در سازوکار شناسایی همراه است.
برخی از پیامک های حاوی محتوای منازل خالی که از سوی وزارت راه و شهرسازی برای مودیان ارسال می شود، بعضاً حاوی اطلاعات دقیقی نیستند که در این صورت مردم می توانند طی تشریفات مالیاتی به نادرست بودن این اطلاعات اعتراض کنند.
سرپرستان خانوار موظفند محل سکونت اصلی خانوار را در سامانه املاک و مسکن کشور ثبت کنند. علاوه بر سکونت اصلی، هر خانوار می تواند حداکثر یک ملک در شهر به غیر از سکونتگاه اصلی را به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت کند.
لذا کلیه مالکان و مستاجران موظفند اطلاعات خود را در سامانه املاک و مسکن amlak.mrud.ir ثبت و اطلاعات مالکیت و مسکن خود را ثبت کنند تا این منازل خالی تلقی نشوند.
محاسبات نشان می دهد که تعداد خانه های خالی در ایران 10 برابر بیشتر از انگلیس است. طبق آمار سال 1394 حدود 2.5 میلیون واحد خالی از سکنه در ایران وجود دارد که از این تعداد 490 هزار واحد در تهران است. با این حال، تخمین زده می شود که در حال حاضر تعداد واحدهای غیرقابل سکونت در تهران افزایش یافته است. بنابراین تنها چهار منطقه شامل مناطق 1، 2، 3 و 22 حدود 400000 واحد خالی دارند.
این در حالی است که بازار مسکن در کلان شهرها به ویژه تهران با فشار تقاضا مواجه است و کارشناسان می گویند عرضه خانه های خالی می تواند در کنترل بازار مسکن موثر باشد.
