سبک زندگی

پژوهش‌ها درباره تنبیه کودک چه می‌گویند؟

خرید فالوور از سایت اینبو

اگرچه تنبیه بدنی امروزه به عنوان یک روش منسوخ و شکست خورده در سیستم های آموزشی شناخته می شود، اما هنوز هم توسط برخی والدین و مربیان از آن استفاده می شود. این در حالی است که تأثیر روانی تنبیه بدنی بر کودکان در روانشناسی به اثبات رسیده است.

به گزارش ایرنا، تنبیه بدنی علاوه بر آسیب جسمی، آثار مخربی مانند اضطراب، ترس مزمن، از دست دادن عزت نفس، بی انگیزگی، سلب استقلال فردی، بروز رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز، گوشه گیری و امتناع از همکاری دارد. ، چالش، احساس رهاشدگی و تنهایی کودک را بدون یادگیری مهارت های اجتماعی رها می کند.

ماجرای شکایت وزارت آموزش و پرورش از سازندگان سریال «عافی تهران» به دلیل سکانسی که شخصیت اصلی سریال برای انتقام از مجازات ناظم سابق به او توهین می کند و از ماشینش به پایین می پرد. در میانه راه، هنجاری را نشان می دهد که در جامعه ما وجود دارد. «در همه موارد، والدین و معلمان باید به یکدیگر احترام بگذارند.

پایبندی به این اصل اخلاقی یک واقعیت را تغییر نمی دهد; زخم های تنبیه بر روح و روان کودکان دیروز و بزرگسالان امروزی از بین نمی رود و تا سنین بالا در زندگی آنها ظاهر می شود.

فروردین ماه امسال بود که تنبیه شدید دانش آموز کلاس اولی در سراوان منجر به تشکیل پرونده تخلف اداری برای معلمش شد. همزمان فیلم تنبیه دانش آموز مرزن آبادی خبرساز شد.

فراتر از تحمل و یا حتی شکنجه کودکان توسط والدین تحت عنوان تنبیه نیز موضوعی است که هر از چند گاهی در رسانه ها مطرح می شود. چه بسیار خبرهایی از این دست که هر روز می شنویم و بی خبر از تنبیه روان زخمی کودک می گذریم، سال ها او و جامعه را آزار می دهد.

میزان جریمه؛ از خانه تا مدرسه و از جسمی به ذهنی

اگرچه آمار رسمی دقیق و موثقی از میزان تنبیه کودکان در کشور وجود ندارد، اما اظهارات مدیرکل در جریان ارزیابی نتایج و در پاسخ به شکایات وزارت آموزش و پرورش مبنی بر اینکه از سال 93 تا 95 تنبیه شده است. مجازات در 1274 مورد از شکایات تایید شد که ارزش بررسی دارد.

این در حالی است که در اغلب موارد تنبیهی که منجر به شکایت نمی شود و مشکل در داخل مدرسه حل می شود، دانش آموزان احساس تنهایی و کنار گذاشته شدن می کنند.

با توجه به یافته‌های مقاله «خشونت فیزیکی در مدارس و راهکارهای پیشگیری و کاهش آن»، بیشتر نظرات دانش‌آموزان در مورد واکنش مدرسه به خشونت فیزیکی معلمان نسبت به دانش‌آموزان این است که مسئولان به هر حال به معلمان حق می‌دهند، نادیده گرفته و دانش آموز شاکی را نادیده می گیرند یا تنبیه می کنند.

اگرچه همانطور که گفته شد آمار رسمی از شیوع مجازات در کشور به روز نیست، اما اظهارات رئیس اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال 1395 مبنی بر اینکه 18 درصد است. والدین با اعتقاد به تأثیر مفید تنبیه، تنبیه بدنی و کاربرد آن بر کودکان در کشور ما بر لزوم توجه به مقوله تنبیه بدنی در خانواده ها و پیامدهای روانی آن تأکید دارد.

یافته های پژوهشی با عنوان «بررسی بوم شناختی خشونت علیه کودکان در استان های ایران» در سال 1393 نیز نشان می دهد که سطح کلی خشونت علیه کودکان در کشور ما فراوان و بسیار متنوع است. بر این اساس بیشترین میانگین در کل استان ها مربوط به شاخص تنبیه کلامی (99/76) و کمترین آن با شاخص تنبیه بدنی (12/13) است.

تحقیقات در این زمینه بین انواع مختلف خانواده تمایز قائل می شود. برخی خانواده ها برای کنترل رفتار فرزندان خود بیش از سایرین از روش های خشونت آمیز استفاده می کنند.

مقاله «سبک‌های فرزندپروری در تیپ‌های مختلف خانواده در فرآیند خانواده و مدل محتوایی» نشان می‌دهد که خانواده‌های سالم با ویژگی‌هایی مانند فرزند پروری مثبت و مشارکت بالای پدر نسبت به سایر خانواده‌ها از تنبیه بدنی کمتری استفاده می‌کنند.

سطح تحصیلات والدین نیز بر سبک فرزند پروری در خانواده ها تأثیر می گذارد. یک مقاله تحقیقاتی با عنوان «پیامدهای تنبیه بدنی والدین کودکان در محیط خانه و خانواده» نشان داد که سطح تحصیلات مادران رابطه مستقیمی با استفاده آنها از تنبیه بدنی دارد.

خانواده‌های سالم با ویژگی‌هایی مانند سبک فرزندپروری مثبت و میزان مشارکت بالای پدر، کمتر از سایر خانواده‌ها از تنبیه بدنی استفاده می‌کنند.

اگرچه تنبیه بدنی کودکان در سال های اخیر به دلیل آگاهی رسانه ای کاهش یافته است، اما نوع دیگری از کودک آزاری یعنی تنبیه کلامی و روانی در مدارس و خانواده ها دیده می شود. تنبیهی که شاید کمتر به چشم بیاید، اما آثار زیانبار آن کمتر از تنبیه بدنی نیست.

تنبیه روانی به صورت کلامی انجام می شود و برخی از والدین و معلمان ناخواسته و ناخودآگاه با رفتارهایی مانند تحقیر، توهین، استفاده از الفاظ منفی، مقایسه، سرزنش کودک به خاطر مشکلات رفتاری والدین (مثل عصبانیت) باعث رنج جدی کودک می شوند. آسیب روانی که اعمال می شود.

تاثیر منفی تنبیه بر کودک

رفتار بزرگسالان بر شخصیت کودکان تأثیر عمیقی دارد. با توجه به نتایج مقاله «پیامدهای تنبیه بدنی فرزندان توسط والدین در محیط خانه و خانواده» تنبیه آثار مخرب کوتاه مدت و بلندمدت بر جسم و روح کودک و آثار نامطلوبی از جمله ترس، ناتوانی در یادگیری دارد. رفتار مناسب، توجیه آسیب رساندن به دیگران، پرخاشگری نسبت به فرد آزارگر شامل جایگزینی یک واکنش نامطلوب به جای پاسخ نامطلوب دیگر و تقلید آن توسط دیگران است. [۵]نتایج یک طرح پژوهشی دیگر با عنوان «بررسی نقش پاداش و تنبیه به عنوان دو مؤلفه تربیتی» نیز نشان می دهد که تنبیه اغلب نه تنها تأثیری بر جنبه تربیتی ندارد، بلکه آثار مخربی نیز دارد. [۶]از منظر روان‌شناختی، شیوه‌های تربیتی خشن زمینه‌های قربانی شدن کودک را در برابر رفتارهای بد اجتماعی در جامعه افزایش می‌دهد.

در این راستا، نتایج پژوهشی با عنوان «رابطه سبک‌های فرزندپروری و بزه دیدگی قلدری نوجوانان با نقش میانجی پرخاشگری روان‌شناختی والدین و تنبیه بدنی» نشان می‌دهد که پرخاشگری روان‌شناختی والدین و تنبیه بدنی، خطر قربانی شدن قلدری نوجوانان را افزایش می‌دهد.

تنبیه بدنی علاوه بر صدمات جسمی، آثار مخربی مانند اضطراب، ترس مزمن، از دست دادن عزت نفس، بی انگیزگی، سلب استقلال فردی، بروز رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز، انزوا و عدم همکاری، سرکشی، احساسات دارد. رهاشدگی و تنهایی، عدم یادگیری مهارت های اجتماعی و… را در کودک به جا می گذارد.

در کتاب تقصیر تو نبود نوشته بورلی انگل، احساس حقارت ناشی از کودک آزاری منجر به رفتارهای خود تخریبی در بزرگسالی می شود، مانند سوء مصرف مواد، انتقاد از خود و سرزنش خود، خود نادیده گرفتن، کمال گرایی، خشم شدید. تکرار چرخه سوء استفاده، تایید دیگران، اعتماد به نفس و عزت نفس پایین و غیره.

در کتاب بدن هرگز دروغ نمی گوید آلیس میلر بیشتر می خوانیم: کودک آزاری در بدن آنها ذخیره می شود و در بزرگسالی از دیگران انتقام می گیرد. از سوی دیگر، کودک آزار دیده این خشونت را به خود پس می‌گیرد و منجر به افسردگی، اعتیاد به مواد مخدر، بیماری جدی، خودکشی و غیره می‌شود.

با وجود اثرات منفی و مخرب تنبیه دوران کودکی بر زندگی فردی و اجتماعی افراد که از نظر علمی اثبات شده است، هنوز این مقوله در کشور ما جدی گرفته نمی شود. با وجود کاهش چشمگیر موارد تنبیه بدنی در خانواده ها و مدارس، تنبیه روانی همچنان در برخی از خانواده ها و مدارس به شدت اعمال می شود.

سرپرستان کودکان باید توجه داشته باشند که تنبیه بدنی نه تنها بی اثر است، بلکه در تربیت کودک نیز تأثیر منفی دارد. با تنبیه غیر اصولی، توانایی ها و لحظات مثبت کودک فراموش می شود و لحظات منفی به تدریج جایگزین و پر رنگ تر جلوه می کند.

این در حالی است که از نظر روانشناسی تنبیه فقط باید برای دور نگه داشتن کودک از رفتار ناخواسته با حذف رفتار مطلوب و به صورت محدود انجام شود.

تنبیه یا رفع امیال کودک تنها پس از طی مراحلی مانند تذکر غیرمستقیم، نادیده گرفتن، نصیحت، تذکر مستقیم، تنبیه و تذکر کوتاه مدت مجاز است و در صورت اصلاح رفتار کودک باید محرومیت او رفع شود.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا