شب و روز اول ماه محرم ادعیه و آداب خاصی دارد که در منابع مختلف و کتاب مفاتیح الجنان آمده است.
اعمال شب اول محرم
سید بن طاووس در کتاب «اقبال» دعاهایی برای این شب ذکر کرده است.
اول: صد رکعت، در هر رکعت سوره های «حمد» و «توحید» خوانده می شود.
دوم: دو رکعت که در رکعت اول سوره های حمد و انعام و در رکعت دوم سوره های حمد و یس خوانده می شود.
سوم: دو رکعت، در هر رکعت سوره حمد و سوره توحید یازده مرتبه. از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم: هر کس این دو رکعت نماز را امشب بجا آورد و فردا را که اول سال است روزه بگیرد مانند کسی است که کار نیک کرده است. در تمام سال و در این سال از او محافظت شود و اگر بمیرد به بهشت خواهد رفت.
چهارم: احیای این شب.
پنجم: دعا و نیایش
در روز اول محرم اعتبار دارد
روز اول محرم اولین روز از سال قمری است و دو عمل برای آن سفارش شده است:
اول: روزه در روایت ریان بن شبیب از حضرت رضا علیه السلام روایت شده است: هر که این روز را روزه بگیرد و به سوی خدا بخواند، خداوند دعای او را مستجاب می کند همانطور که دعای زکریا را مستجاب کرد.
دوم: از حضرت رضا علیه السلام روایت شده است: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در روز اول محرم دو رکعت نماز می خواند و چون تمام می شد، تو. دستان خود را به سوی آسمان بلند می کرد و این دعا را سه مرتبه می خواند:
خدایا تو خدای قدیم هستی و این سال است.
خدایا تو امسال هم خدای ابدی هستی
آنچه در این امر تازگی دارد، عصمت و حجت شیطان بر آن نفس است.
تازه است که از شما می خواهم امسال مرا از شر شیطان و قدرت بر این روح حفظ کنید
العماره بد و مشغول است به آنچه مرا به تو نزدیک می کند. [یاکَریمُ]یا زالجلال
کسی که پیوسته امر به گناه و سرگرمی می کند مرا به تو ای صاحب عظمتت نزدیک می کند
والا کرام و عماد منْ یماد لهُ و إخیرةَ مَنْ ل إخیرةَ لهُ و حرز.
و بزرگواری تکیه گاه کسی است که پشتیبان ندارد، تو ذخیره ی کسی هستی که ذخیره ندارد تو پناهگاهی
کسی که هدیه ای برای او نیست یا هدیه ای که برای او هدیه ای ندارد یا سندی که برای او هدیه و گنجی ندارد
آن که سرپناه ندارد تو که گریه می کنی، آن که گریه ندارد تو تکیه گاه اویی که تکیه گاه ندارد تو گنج هستی.
کسی که برای او گنجی ندارد یا حسن البلایی و عظیم الراج و عز الدزاف منقید.
آن که گنجی ندارد، تو که امتحانش خوب است، تو بزرگی، تو مایه امیدی، تو شایسته ای، تو نجات دهنده ضعیفان هستی.
الغرقی یا منجیه الحلکی یا منعم یا مجلل یا مفضل یا محصین.
سیل، رهاننده، هالکان، برکت، زیبا بخش، افزایش، بخش نیک
تو عبادت کننده ای پیش از تو، علم شب و نور روز و نور ماه و پرتوها.
تو آن كسى هستى كه در برابر تاريكى شب و روشنى روز و تابش ماه و تابش خضوع كردى.
خورشید، آب، درخت یا الله، کسی جز خدا نیست.
خورشید و صدای آب افتادن و افتادن درخت خدایی است که با آنها شریکی ندارید
ما را بهتر از آنچه می اندیشی قرار ده و ما را ببخش که ما نمی دانیم و تو از ما نمی گیری.
ما را از آنچه مردم فکر می کنند بهتر کن و ما را به خاطر آنچه نمی دانند و نمی دانند ما را ببخش.
می گویند: معبودی جز او نیست که بر او توکل می کنید و او صاحب عرش است.
می گویند بس است، معبودی جز او نیست و بر او توکل کردم و او صاحب عرش است.
العظیم ما بر همه اینها از پروردگارمان توکل می کنیم و جز درهای خدا را یاد نمی کنیم.
ما به او بسیار ایمان داریم و هر چه هست از جانب پروردگارمان است و جز به حکمت پروردگارمان پند نمی گیرند.
دلهای ما را پس از هدایت ما باز مکن و رحمت خود را بر ما قرار ده که تو وهاب هستی.
پس از آنكه ما را هدايت كردي، دلهايمان را آشتي بده و از پيشگاه خود به ما رحمت عطا فرما كه در حقيقت تو بخشنده اي.
شیخ طوسی فرمود: مستحب است در دهه اول محرم روزه بگیرد، ولی در روز عاشورا تا عصر آن زمان از خوردنی و شراب خودداری کند و مقدار کمی تربت بخورد.
منبع: ایلانا
