جشن خردادگان چیست و چه روزی است؟

جشنواره ژوئن چه روزی است؟

به گزارش محلاتو، در گاهشماری ایران باستان، هر روز و ماه نام خاص خود را داشته است. در این تقویم نام ماه ها به نام خدایان زرتشتی نامگذاری شده و بدین ترتیب نام دوازده ماه با نام دوازده روز مشترک است. به عنوان مثال آوریل نام اولین ماه سال و آغاز بهار است، در حالی که روز نوزدهم هر ماه از سال فروردین نیز نامیده می شود. یا می، دومین ماه سال و روز سوم هر ماه؛ از این رو وقتی نام روز و نام ماه بر هم می آمد، ایرانیان آن روز را جشن می گرفتند.

در کتاب ارزشمند برهان گشت آمده است: «خرداد نام روز ششم هر ماه شمسی است; و در روز هورداد ماه هورداد که نام ماه و روز با هم اتفاق می افتد، ایرانیان این روز را جشن می گیرند و آن را جشن هوردگان می نامند. در این روز گدایی حاجت و خواستگاری خوب است. بنابراین به راحتی می توان فهمید که ششم خرداد ماه هر سال شمسی در واقع خرداد نامیده می شود و ایرانیان باستان به دلیل تقارن نام ماه و روز این روز را جشن می گرفتند.

ریشه روز ژوئن:

ریشه روز هوردگان را می توان در اسطوره ها و باورهای ایران باستان جستجو کرد. در این باورها «هورداد» خدایی است که آب و باران و حاصلخیزی و حاصلخیزی زمین را کنترل می کند. او به خدای خرد و دانش نیز معروف است.

مردم ایران باستان بر این باور بودند که خرداد نقش اساسی در حفظ نظم و تعادل جهان دارد. آنان در جشن خردادگان به این معبود بزرگ ادای احترام کردند و از او طلب باران و حاصلخیزی زمین و برکت در زندگی خود کردند.

برخی منابع تاریخی نیز به ریشه های قدیمی روز کورحدقان اشاره می کنند:

در اوستا: در اوستا از «خرداد» به عنوان یکی از امشاسپندان (خدای بزرگ) یاد شده است. امشاسپندان در باورهای زرتشتی تجلی اهورامزدا در جهان هستی است.

در متون پهلوی: در متون پهلوی از هورداد به عنوان خدایی که کنترل آب، باران، حاصلخیزی و حاصلخیزی زمین را در دست دارد، یاد شده است. همچنین در این متون از جشن خردادگان به عنوان جشنی برای پاسداشت این ایزد یاد شده است.

بر اساس این منابع، می توان گفت ریشه روز هوردگان به باورها و افسانه های ایرانیان باستان درباره آب، باران، حاصلخیزی و حاصلخیزی زمین برمی گردد. این جشن در طول تاریخ ایران باستان نقش مهمی در زندگی و فرهنگ مردم داشته است.

آداب و رسوم جشن خردادگان:

جشن هوردگان در سراسر ایران باستان با شور و نشاط برگزار می شود. مردم به رودخانه ها و چشمه ها و قنات ها می رفتند و آنها را با گل و سبزه می آراستند. آنها همچنین اوستا را خواندند و به اهورامزدا مناجات کردند و از خداوند هورداد برای باران و باروری زمین طلب نعمت کردند.

برخی از آداب و رسوم رایج در روز هرودگان عبارتند از:

گلدهی: مردم رودخانه ها، چشمه ها و قنات ها را با گل های رنگارنگ تزئین می کردند.

قربانی: برخی حیواناتی مانند گوسفند و مرغ را قربانی می کردند و گوشت آنها را به فقرا می دادند.

افروختن آتش: در شب خردادگان مردم در منازل یا مکان های عمومی آتش روشن می کردند و از روی آن می پریدند.

رقص و آواز: مردم در این روز به رقص و آواز پرداختند و از شادی و سرسبزی طبیعت لذت بردند.

سفره هفت سین: عده ای در روز سه شنبه از هفت سین استفاده می کردند و از سبزیجات و میوه های فصل جدید به عنوان تبرک استفاده می کردند.

چرا ایرانیان باستان روز خردادگان را به عنوان جشن آب جشن می گرفتند؟

دلایل متعددی وجود دارد که ایرانیان باستان روز خردادگان را به عنوان جشن آب جشن می گرفتند:

اهمیت آب در زندگی: آب در ایران باستان و همچنین در بسیاری از نقاط جهان اهمیت حیاتی داشت. کشاورزی، دامداری و زندگی روزمره مردم کاملاً به آب وابسته بود. از این رو ایرانیان باستان برای پاسداری از این عنصر حیاتی جشنی به نام خردادگان برگزار می کردند.

نقش ایزد کرداد: همان طور که در بالا اشاره شد، «کرداد» ایزدی است که در باورهای ایران باستان کنترل آب، باران، حاصلخیزی و حاصلخیزی زمین را بر عهده دارد. مردم در جشن خردادگان به این ایزد بزرگ ادای احترام کردند و از او برای بارندگی، حاصلخیزی زمین و برکت در زندگیشان دعا کردند.

شروع فصل گرما: یک روز ژوئن مصادف با شروع فصل گرما بود. در آن زمان ذخایر آب در بسیاری از مناطق رو به اتمام بود و مردم نگران خشکسالی و کمبود آب بودند. جشن هورداد فرصتی بود تا مردم از خداوند هورداد برای باریدن باران و فراوانی آب دعا کنند.

ترویج صلح و دوستی: جشنواره خردادگان به عنوان جشنواره صلح و دوستی نیز شناخته می شود. در این روز مردم به رودخانه ها، چشمه ها و قنات ها می رفتند و آنها را با گل و سبزه تزئین می کردند. آنها همچنین اوستا را خواندند و به اهورامزدا مناجات کردند و از یکدیگر طلب آمرزش کردند و با هم جشنی مسالمت آمیز برگزار کردند.

به طور کلی می توان گفت که روز خرداد در ایران باستان جشنی برای پاسداشت آب، خدای خرداد، آغاز فصل گرما، صلح و دوستی بوده است. این عید نقش مهمی در زندگی و فرهنگ مردم داشت و به آنها امید و انگیزه برای ادامه زندگی در شرایط سخت و طاقت فرسا آن دوران داد.

اهمیت جشنواره ژوئن:

جشن هوردگان در ایران باستان اهمیت زیادی داشت. این عید به مردم این فرصت را داد تا از نعمت های الهی مانند آب، باران و حاصلخیزی زمین تشکر کنند و برای برکت و سعادت در زندگی خود دعا کنند.

علاوه بر این، این عید به عنوان نماد اتحاد و همبستگی مردم ایران باستان شناخته شده است. در این روز اقشار مختلف مردم دور هم جمع می شدند و جشن می گرفتند و جشن می گرفتند.