سرگذشت عجیب «سوسک آشپزخانه»؛ از خلافت عباسی تا سفر با کشتی
اگر تا به حال نیمه شب از خواب بیدار شده اید تا چیزی بخورید و چراغ آشپزخانه را برای دیدن ارتشی از حشرات قهوه ای براق روشن کرده اید، پس سوسک آلمانی را می شناسید.
به گزارش فرادید، سوسک های آلمانی با وجود نامی که دارند، اکنون در تمام قاره ها به جز قطب جنوب زندگی می کنند. در واقع، دانشمندان این گونه را که نام علمی آن Blattella germanica است، رایجترین گونه از 4600 گونه سوسک روی زمین میدانند، با توجه به اینکه در سراسر اروپا ناشناخته بودند تا زمانی که زیستشناس سوئدی کارل لینائوس برای اولین بار آنها را در سال 1767 توصیف کرد. عجیب.
اما چگونه این مهمانان ناخواسته به یک آفت بدنام جهانی تبدیل شدند؟ بر اساس یک مطالعه جدید، پاسخ در DNA سوسک آلمانی نوشته شده است.
دانشمندان با تجزیه و تحلیل نشانگرهای ژنومی 281 سوسک از 17 کشور در 6 قاره و اندازه گیری رابطه نزدیک بین این حیوانات، رشد و گسترش سریع سوسک آلمانی را برای اولین بار پیگیری کردند.
همه نشانه ها حاکی از تکامل گونه ای از سوسک های آسیایی (Blattella asahinai) در حدود 2100 سال پیش در هند و میانمار کنونی است.
از آنجایی که این گونه حیات وحش را رها کرد تا در سایه انسان زندگی کند، به نظر می رسد که سوسک های ژرمنی حدود 1200 سال پیش به خاورمیانه راه یافتند، شاید به دلیل افزایش تجارت و تحرکات نظامی در امپراتوری های اسلامی اموی یا عباسی. امپراتوری هایی که زمانی از شمال آفریقا تا غرب آسیا امتداد داشتند.
سوسک های آلمانی نیز جهش جغرافیایی دیگری را تجربه کردند. زمانی که حدود 390 سال پیش فعالیتهای استعماری باعث شد سوسکها به لطف پیشرفتهای حملونقل، دسترسی به تجارت اروپایی و ظهور گرمایش خانه که به حشرات اجازه میدهد در سرما زنده بمانند، راه خود را به اروپا و بعداً به بقیه جهان پیدا کنند.
کیان تانگ، زیستشناس تکاملی در دانشگاه هاروارد و نویسنده اصلی این مطالعه میگوید: سوسکهای آلمانی حتی نمیتوانند پرواز کنند. آنها توسط کشتی ها در سراسر جهان پراکنده شدند.
اما این فقط شانس نیست که سوسکها را تا این حد موفق کرده است، بلکه توانایی منحصربهفرد آنها در سازگاری و تکامل است، چیزی که امروزه دانشمندان هنوز در تلاش برای درک آن هستند، به این امید که روزی بتوانیم از گسترش آنها در سراسر سیاره جلوگیری کنیم.
برای درک میزان تغییر سوسک های ژرمنی در دو هزاره گذشته، تنها کاری که باید انجام دهید این است که آنها را در کنار نزدیک ترین خویشاوند زنده خود قرار دهید: سوسک آسیایی! اگرچه هنوز تقریباً یکسان هستند، اما رفتار این دو گونه بسیار متفاوت است.
چویانگ لی، حشره شناس شهری در دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید، می گوید: سوسک های آسیایی به سمت منابع نور پرواز می کنند، در حالی که سوسک های آلمانی به سرعت از چنین منابعی دور می شوند. به همین ترتیب، اگر این دو گونه را به هوا پرتاب کنید، سوسک های آسیایی پرواز می کنند، اما سوسک های آلمانی می افتند و فرار می کنند.
لی، که با مطالعه جدید ارتباطی نداشت، گفت: ما مدتها پیش فرض میکردیم که سوسری آسیایی اجداد سوسک آلمانی بوده است، اما این مقاله آن را ثابت میکند.
علاوه بر این، تحقیقات آخیز نشان داد که ژنتیک سوسک آلمانی منعکس کننده روابط انسانی است. به عنوان مثال، سوسکهای آلمانی در سنگاپور و استرالیا بیشتر از سایر جمعیتهای سوسک آلمانی در اندونزی با پسرعموهای خود در ایالات متحده مرتبط هستند. شاید به این دلیل باشد که ایالات متحده در طول تاریخ بیشتر با سنگاپور و استرالیا تجارت کرده است تا با اندونزی.
کوبی شال، حشره شناس شهری و کارشناس سوسک در دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، می گوید: «این نمونه ای زیبا از رابطه بین فعالیت های انسانی، تجارت، جنگ، استعمار و گسترش یک آفت خانگی سازگار است.
تانگ می گوید سوسک های آلمانی هر جا که می روند با سایر سوسک ها رقابت می کنند. او می گوید یکی از دلایل موفقیت این گونه، میزان تولیدمثل بالای آنها در مقایسه با سایر گونه های سوسک است که به آنها اجازه می دهد تا به سرعت در برابر آفت کش ها مقاوم شوند.
تحقیقات قبلی در آزمایشگاه شال نشان داد که پس از سالها فریب سوسکها برای خوردن سم حاوی گلوکز، جمعیتهایی که از طعمههای شکر جان سالم به در بردند، نژاد جدیدی از سوسکها را ایجاد کردند که به طور کامل شیرینیها را رد کردند. لی می گوید: «این تکامل غیرقابل تصور است. گلوکز یک سوخت متابولیک مهم برای همه موجودات است.
لی می گوید که او و همکارانش در حال کار بر روی یک ترکیب جدید ضد سوسک هستند که هنوز برای استفاده تجاری منتشر نشده است، اما زمانی که آنها می خواهند این ترکیب را روی سوسک ها آزمایش کنند، حیوانات از قبل مقاوم شده اند.
این، همراه با شگفتیهای حملونقل مدرن، باعث میشود که او امید بسیار کمی داشته باشد که انسانها راهی برای غلبه بر هجوم سوسکها پیدا کنند.
لی میگوید: «اگر از من بخواهید یک گونه یا موجودی را که بیشتر از همه به آن احترام میگذارم نام ببرم، احتمالاً آن سوسک آلمانی است.