گمانه‌زنی‌ها در مورد مقبره‌های اطراف کوه خواجه در سیستان برای مستندسازی دفن‌ها و ارائه گاهشماری دقیق آغاز شد.
به گزارش سرگرمی روز، رضا مهرآفرین – رئیس شورای باستان شناسی کوه خواجه در استان سیستان و بلوچستان – تدفین های صخره ای را یکی از آثار شاخص کوه خواجه معرفی کرد که در نقاط مختلف کوه به وفور دیده می شود. آنها: تاکنون مطالعه مستقلی در مورد گورها انجام شده و قدمت آنها همواره مورد مناقشه باستان شناسان بوده است. از این رو لازم بود یک پروژه میدانی برای ساماندهی و مستندسازی این تدفین ها و همچنین ارائه یک زمان بندی دقیق برای آنها انجام شود.
این باستان شناس ادامه داد: گمانه زنی برای ساماندهی قبور محوطه جهانی کوه خواجه در سیستان با حمایت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان و مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با تیمی متشکل از پنج باستان شناس در سطوح بالای کوه خواجه آغاز شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه بابلسر با اشاره به اهداف و فرضیه های مطرح شده در این طرح گفت: کوه حاجه مهمترین ویژگی دشت سیستان است که در 20 کیلومتری جنوب غربی زابل به شکل جزیره ای کوچک در دریاچه هامون واقع شده است. حداکثر ارتفاع این کوه از سطح است. طول این دشت 120 متر و قطر آن حدود دو و نیم کیلومتر است.
مهرآفرین افزود: این کوه در اوستا «اوشیدا» نامیده می شود. این کوه حداقل در سه دین زرتشتی، مسیحی و اسلام از قداست خاصی برخوردار بوده است و همین عنصر تقدس همواره آن را به یکی از جذاب ترین مناطق مذهبی سیستان و بلوچستان برای زیارت و تدفین تبدیل کرده است.
رئیس شورای باستان شناسی کوه خواجه گفت: علاوه بر ضریب تقدس، موقعیت ژئوپلیتیکی این کوه از قدیم الایام آن را به پناهگاهی امن و قابل دفاع تبدیل کرده است و حداقل از قرن سوم پیش از میلاد بناهای قابل توجهی بر روی آن وجود داشته است. سطح و دامنه هایی مانند قلعه کافرون، قلعه چل دختر، قلعه کک کهزاد و غیره.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی، کوه خواجه دومین محوطه باستانی سیستان و بلوچستان پس از شهرسوته است که موضوع تحقیقات و کاوش های باستان شناسی بوده و تاکنون باستان شناسان و پژوهشگرانی چون اشتاین، هرتسفلد، گلینی، سیدسجادی، محمود موسوی، سرور انیامتی، سیده لیلا بنی جمالی، کروش محمدخانی و دیگران. کوه خواجه و بناهای آن را مطالعه و کاوش کرده اند.
مهر آفرین، عضو هیئت علمی دانشگاه بابلسر گفت: در طرح بررسی فشرده باستان شناسی دشت سیستان در سال 1384، حدود 17 محوطه باستانی در سطح و دامنه کوه خواجه شناسایی شد که با توجه به گاهشماری نسبی، دو دوره شناسایی شد. سکونتگاه اشکانی – ساسانی و قرون میانه اسلامی. استقرار آن پیشنهاد شده است. علاوه بر بناهای شاخص تاریخی کوه خواجه، آثار و یافته‌های قابل توجهی مانند آتشدان، نقاشی‌های دیواری، گچ بری‌ها، گل‌های برافراشته، آتشدان سنگی و عناصر و تزئینات منحصربه‌فرد معماری بر اهمیت تاریخی این کوه افزوده است.
