سازمان فضایی آمریکا (ناسا) و آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن در حال برنامه‌ریزی برای پرتاب نخستین ماهواره چوبی جهان به فضا هستند.
این ماهواره کوچک که «لیگنوست» (LignoSat) نام دارد، از چوب درخت ماگنولیا در اندازه یک لیوان قهوه ساخته شده و قرار است تا تابستان ۲۰۲۴ به مدار زمین پرتاب شود.
محققان می‌گویند چوب این مزیت را دارد که در فضای خلاء نمی‌سوزد و نمی‌پوسد، در عین حال که پس از ورود مجدد به جو زمین به خاکستر ریز تبدیل می‌شود و به چرخه طبیعت بازمی‌گردد. این ماده مفید و به لحاظ زیست‌محیطی پایدار و تخریب‌پذیر، به این ترتیب می‌تواند گزینه‌ای برای ساخت ماهواره‌های آینده باشد.
پروژه ساخت ماهواره چوبی ابتدا در در آوریل سال ۲۰۲۰ توسط دانشگاه کیوتو ژاپن با همکاری واحد جنگل‌داری «سومیتومو» در این کشور به طور مشترک راه اندازی شد.
پژوهشگران برای تحقیق خود در سال ۲۰۲۲ ابتدا سه نمونه چوب ماگنولیا، گیلاس و توس را برای مدت ۲۹۰ روز به ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستادند تا در ماژولی که در معرض فضا بود نگهداری شوند. محققان پس از انجام آزمایش‌ها به استفاده از چوب ماگنولیا در ماهواره‌ها متمایل شدند، چرا که دریافتند احتمال ترک خوردن یا شکستن آن کمتر است و ثبات و استحکام بیشتری دارد.
محققان در بیانیه خود آورده‌اند: «سه نمونه چوب به مدت ده ماه مورد آزمایش قرار گرفتند و پس از قرار گرفتن در فضا هیچ تغییر شکلی از خود نشان ندادند.»
پژوهشگران همچنین اضافه کردند: «علیرغم شرایط محیطی شدید در فضای بیرونی، که شامل تغییرات دمایی قابل توجه و قرار گرفتن در معرض پرتوهای کیهانی و ذرات خطرناک خورشیدی می‌شد، آزمایش‌ها هیچ گونه تجزیه یا تغییر شکلی مانند ترک خوردن، تاب برداشتن، پوسته پوسته شدن یا آسیب سطحی را تأیید نکردند.»
پس از آزمایش موفقیت‌آمیز نمونه‌های چوبی در ایستگاه فضایی بین‌المللی در اوایل سال جاری، دانشمندان بر این باورند که ماهواره آزمایشی برای پرتاب مناسب است.
در حال حاضر بیش از ۹۳۰۰ تُن اشیاء فضایی، از جمله زباله‌های فضایی مانند ماهواره‌های غیرفعال و تکه موشک‌های مصرف شده، به دور زمین می‌چرخند.
فلزات براق به کار رفته در این اجسام، مانند تیتانیوم سبک‌وزن و آلومینیوم، روشنایی کلی آسمان شب را بیش از ۱۰ درصد در بخش‌های بزرگی از سیاره ما افزایش می‌دهند و آلودگی نوری محیطی ایجاد می‌کنند که تشخیص پدیده‌ها و اجرام فضایی در دوردست را سخت‌تر می‌کند.
دانشمندان می‌گویند ساخت ماهواره‌های چوبی به لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه‌تر است، چرا که ماهواره‌ها و فضاپیماهای ساخته‌شده از فلز هم گران هستند و هم تهدیدی برای ایستگاه فضایی بین‌المللی و سایر فضاپیماهای حامل انسان به شمار می‌روند.
این اجسام، اگر به اندازه کافی بزرگ باشند که بتوانند در فرایند ورود مجدد به جو تا حد زیادی سالم بمانند و نسوزند، برای سلامت مردم روی زمین تهدید به شمار می‌روند از این نظر که ممکن است روی سر عده‌ای از افراد سقوط کنند.
به گفته محققان، ماهواره‌های چوبی مانند لینگوست از نظر تئوری باید به عنوان زباله‌های فضایی آسیب کمتری داشته باشند.
