F-4 Phantom یکی از نمادین ترین و محبوب ترین جت های جنگنده آمریکایی در دوران جنگ سرد است.
به گزارش روزیاتو، این هواپیمای افسانه ای هنوز در برخی از نیروهای هوایی جهان (مانند ترکیه و ایران) مورد استفاده قرار می گیرد، اما از سال 1996 از نیروی هوایی آمریکا خارج شده است. ممکن است تعجب آور باشد که این جنگنده قدیمی از دوران جنگ ویتنام به طور قابل توجهی سریعتر از جنگنده پیشرفته نسل پنجم F-35 است.
F-4 Phantom در دوران جنگ تن به تن و با درک متفاوتی از نبرد هوایی طراحی شد. در حالی که F-35 هنوز می تواند در نبرد تن به تن شرکت کند، برای دیدن، شلیک و نابودی هواپیماهای دشمن طراحی شده است، قبل از اینکه آنها حتی بفهمند F-35 در آسمان است، و شاید نبردهای تن به تن. اتفاق افتادن
وقتی سریعتر بودن به معنای بهتر بودن بود
از اولین هواپیمای مورد استفاده در جنگ جهانی اول تا جنگ ویتنام، هواپیماها برای پرواز سریعتر و سریعتر طراحی شدند. توانایی پیشی گرفتن از دشمن و عدم نیاز به فضا دادن یا کاهش مسافت و رفتن برای شلیک به دشمن، سنگ بنای توانایی های هواپیما محسوب می شد. با حرکت جهان به سمت هواپیماهای جت، می توان جت های جنگنده را برای شکستن دیوار صوتی و رسیدن به سرعت های مافوق صوت ساخت.
همچنین دوران رقابت جنگ سرد بود، زمانی که هم ایالات متحده و هم اتحاد جماهیر شوروی احساس می کردند که باید از یکدیگر پیشی بگیرند – حتی اگر رقابت منطقی نباشد. وقتی آمریکایی ها متوجه شدند که روس ها یک میگ 25 فاکس بات ساخته اند که می تواند با سرعت 2.8 ماخ پرواز کند، از آن به عنوان توجیهی برای ساخت یک جنگنده جدید بین سال های 1968 و 1970 استفاده کردند.
روس‌ها پس از اینکه فهمیدند اروپایی‌ها یک هواپیمای مسافربری مافوق صوت (کنکورد) ساخته‌اند، احساس کردند که باید یک هواپیمای بزرگتر و سریعتر بسازند و قبل از غربی‌ها با آن پرواز کنند (بنابراین آنها هواپیمای فاجعه‌بار Tu-144 را ساختند). اما سریعتر همیشه به معنای بهتر نیست. این قانون در هوانوردی تجاری دیده می شود، جایی که کنکورد مافوق صوت به بن بست خورد. این هواپیمای مسافربری دوره کاملا جدیدی از سفرهای مافوق صوت را آغاز نکرد و در نهایت بدون جایگزینی بازنشسته شد.
تقریباً هیچ جنگی در ویتنام مافوق صوت نبود
جنگ ویتنام جایی بود که تلاش‌ها برای ساخت جت‌های سریعتر پایان یافت. هم آمریکایی ها و هم ویتنام شمالی (با هواپیماهای مدرن شوروی) جنگنده هایی داشتند که می توانستند با سرعت 2.2 ماخ پرواز کنند. با این حال، تحلیلگران پس از بررسی داده های بیش از 100000 پرواز هواپیما در طول 20 سال جنگ ویتنام، دریافتند که تعداد ساعات پرواز با 2.2 ماخ در جنگ صفر بوده است.
حتی عجیب تر، آنها متوجه شدند که هیچ خلبان آمریکایی هرگز هواپیمای خود را تا 1.6 ماخ در نبرد نبرده است – حتی برای یک ثانیه. سریعترین پروازی که آنها پیدا کردند چند دقیقه پرواز با سرعت 1.4 ماخ بود و فقط چند ساعت با سرعت 1.2 ماخ یا سریعتر پرواز کردند.
هواپیماهای مادون صوت دارای حداکثر سرعتی هستند که به بهترین سرعت کروز آنها بسیار نزدیک است. با این حال، هواپیماهای مافوق صوت به دلیل پس سوز بودن دارای حداکثر سرعت بسیار بالاتر از بهترین سرعت کروز خود هستند. بخش کلیدی نبرد هوایی نرخ نوبت است. مشخص شده است که خلبانان هواپیماهای خود را با سرعتی پرواز می کنند که سرعت چرخش یا مانور آنها را به حداکثر می رساند – نه حداکثر سرعت آنها. بهترین سرعت برای به حداکثر رساندن سرعت چرخش حدود 0.7 ماخ است، به این معنی که نبرد هوا به هوا در سرعت های مادون صوت انجام می شود.
کاهش برد رزمی
مشکل دیگر پرواز مافوق صوت این است که سوخت بسیار بیشتری مصرف می کند. هواپیما می‌تواند سریعتر وارد منطقه خطر شود، اما سوخت لازم برای ماندن در آنجا برای مدت طولانی را نخواهد داشت. پرواز با سرعت مافوق صوت در زمان کمی صرفه جویی می کند و در عین حال برد جنگی هواپیما را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. به عنوان مثال، افزایش سرعت F-4 فانتوم از مادون صوت به 1.5 ماخ، شعاع رزمی آن را 70 درصد کاهش می دهد.
موارد بسیار کمی وجود دارد که استفاده از سرعت‌دهنده برای رسیدن به میدان جنگ در سریعترین زمان ممکن ارزش کاهش شعاع مبارزه را داشته باشد. یک مثال اخیر می تواند پرواز جت های جنگنده برای سرنگونی پهپادهای ایرانی باشد که علیه اسرائیل پرتاب شدند، جایی که زمان بسیار مهم بود.
آنها نمی توانند فرار کنند، اما می توانند پنهان شوند
همچنین، مهم نیست که یک هواپیما چقدر سریع باشد، تقریباً هیچ هواپیمایی نمی تواند از موشک پیشی بگیرد (مثلاً موشک هوا به هوا Meteor با سرعت 4 ماخ پرواز می کند).
F-4 Phantom: حداکثر سرعت 2.2 ماخ
F-35: حداکثر سرعت 1.6 ماخ.
اما معلوم می شود که حتی اگر هواپیما نتواند فرار کند، می تواند پنهان شود. اینجاست که پنهان کاری وارد عمل می شود. F-35 به عنوان سریع ترین جنگنده طراحی نشده بود، اما رادارترین جنگنده (بعد از F-22) است. پرواز با سرعت های بالاتر اصطکاک حرارتی را افزایش می دهد و تشخیص هواپیما را برای حسگرهای مادون قرمز آسان تر می کند. استفاده از دوربین های پس سوز باعث می شود F-35 بیشتر دیده شود. برای بهبود پنهان کاری، حداکثر سرعت پایدار F-35 از 1.8 ماخ به 1.6 ماخ کاهش یافته است.
F-35 تا حدی به دلیل پرواز کندتر خود، بزرگتر است، می تواند موشک های بیشتری حمل کند، شعاع جنگی بیشتری دارد و یکی از دشوارترین هواپیماهای جهان برای شناسایی توسط رادار است.
