چرا چین در بخش انرژی ما سرمایه‌گذاری نمی‌کند؟

چینی ها از ابتدای سال 1403 برای ساخت مسکن و سه استادیوم ورزشی به تهران آمدند.

به گزارش شرق، چینی ها در قالب قرارداد تسویه و تسویه پول نفت، ساخت مسکن و سه استادیوم ورزشی در بافت فرسوده شهر به تهران می آیند.

حضور چینی ها در ساخت و ساز از اواخر دهه 1400 ذکر شده و گفته می شود تلاش می کنند تا اجرای طرح نهضت ملی مسکن را با نفت جبران کنند. اما این خبر طی دو سال گذشته به طور مداوم تایید و تکذیب شده است تا اینکه شهرداری تهران اعلام کرد قصد دارد چینی ها را برای نوسازی بافت فرسوده به تهران بیاورد. چندی پیش محمدرضا رضایکوچی، رئیس کمیسیون ساخت و ساز مجلس یازدهم به خبرنگار سرگرمی روز گفت که از اردیبهشت ماه سال 1403 چینی ها برای خانه سازی به ایران می آیند.

این تصمیم با انتقاد گسترده کارشناسان حوزه مسکن مواجه شد. در بیست و یکمین روز از سرگرمی روز 1400، محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیته سازندگی مجلس از مخالفت مجلس با این موضوع خبر داد و گفت: وقتی بیش از 500 هزار مهندس عمران در کشور وجود دارد، دلیلی برای بیگانه نیست. شرکت ها در طرح تولید مسکن مشارکت کنند. ».

از سوی دیگر سازندگان در مصاحبه های متعدد با رسانه ها اعلام کردند که این اقدام دولت مداخله ای در بازار ساخت و ساز است و نیازی به شرکت های خارجی چه از نظر تکنولوژی و چه از نظر سرمایه وجود ندارد. برخی دیگر از رسانه ها اقدام دولت را حراج نفتی توصیف کردند و نوشتند که به جای توسعه زیرساخت های کشور صرف اقدامات غیرضروری از درآمدهای نفتی نامناسب است. نکته دیگری که مخالفان این ماجرا بر آن تاکید کردند، بد اعتمادی چینی ها به پروژه های عمرانی قبلی بود و به طور مشخص به پروژه بزرگراه تهران – شمال اشاره کردند که به بهانه تحریم ها توسط چینی ها رها شد.

کمپین ساخت مزرعه خورشیدی

در همین حال، لطف علی بخشی، استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، از راه اندازی کمپینی خبر داد و از دولت خواست به جای ساخت استادیوم ورزشی جدید در تهران توسط شرکت های چینی، نیروگاه خورشیدی بسازد.

این اقتصاددان در این کمپین خطاب به ابراهیم رئیسی رئیس جمهور و علی سلیقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نوشت: «به دولت محترم پیشنهاد می کنیم از ساخت ورزشگاه صرف نظر کنند و از شرکای چینی بخواهیم به جای این ورزشگاه بسازند. پروژه بزرگ نیروگاه خورشیدی برای ایران.

این کارشناس اقتصادی در ادامه با مقایسه برخی مزایا و معایب احداث نیروگاه خورشیدی و استادیوم ورزشی تاکید کرد: با احداث نیروگاه خورشیدی تولید برق کشور افزایش می یابد و صنعت و مردم با مشکلات کمتری مواجه خواهند شد. با کاهش مصرف سوخت‌های آلاینده برای تولید برق، آلودگی هوا کاهش می‌یابد و چنین نیروگاهی با فروش برق، علاوه بر پرداخت عوارض، برای دولت نیز درآمدزایی خواهد کرد و فناوری‌های جدید در سراسر کشور گسترش می‌یابد. همچنین راه اندازی چنین نیروگاهی گامی در راستای تحقق تعهدات بین المللی ایران برای کاهش تولید گازهای گلخانه ای خواهد بود.

این استاد دانشگاه ساخت استادیوم جدید ورزشی در تهران را در اولویت ندانست و با انتقاد از عملکرد دولت نوشت: امکانات ورزشی در این مقیاس درآمدزایی نخواهد داشت و پرداخت سود و سهم ارزی و نگهداری. هزینه ها هزینه جدیدی را بر بودجه دولت تحمیل می کند و همچنین بدهی ارزی یک پروژه غیرضروری مشکل دیگری بر مشکلات کشور خواهد افزود.

بخشی تاکید کرد: در حال حاضر تهران دارای بیشترین سرانه فضاهای ورزشی در کشور است که در شرایط تحریم به این میزان افزوده می شود.

چین در بخش انرژی سرمایه گذاری نمی کند

در این زمینه، آرش نجفی، رئیس کمیته انرژی مجلس نمایندگان ایران می‌گوید که فکر نمی‌کند برای چینی‌ها مهم باشد که در بخش انرژی سرمایه‌گذاری کنند یا در ساخت و ساز و احتمالاً این اشتباه دولت در تعیین اولویت‌ها است.

او توضیح می‌دهد که ایران زمانی بزرگترین و پیشرفته‌ترین شهرک‌های مسکونی خاورمیانه را می‌ساخت و اکنون باعث تأسف است که چین در حال ساخت مسکن یا استادیوم‌های ورزشی برای ایران است. علاوه بر این، در شرایطی که کشور از عدم تعادل انرژی رنج می برد و ساخت نیروگاه توسط چینی ها کمک مهم تری به زیرساخت های اقتصاد کشور است. اما به نظر می رسد که برخی از افراد در دولت نفع خود را برای ترجیح ساختارهای عمومی مانند استادیوم ها و مسکن بر زیرساخت های حیاتی اقتصاد کشور دارند. زیرا احتمالاً نشان دادن این ساختارها می‌تواند در انتخابات رأی آورد. اما تقویت زیرساخت های اقتصادی مانند ساخت نیروگاه خورشیدی مانند استادیوم و مسکن قابل اثبات نیست. همچنین، دولت هرگز برق خانگی را قطع نخواهد کرد تا مردم به اهمیت عدم تعادل انرژی پی ببرند. اما این امر مشکلاتی را برای صنایع دارای سهمیه بندی انرژی ایجاد کرده است.

از سوی دیگر، ممکن است دولت بداند که کمتر تحت تاثیر تحریم های ساخت مسکن و ورزشگاه قرار خواهد گرفت. اما برای ساخت نیروگاه خورشیدی و واردات تجهیزات از چین، ممکن است با دیوار سفت تحریم مواجه شوید.

اما حمیدرضا صالحی، یکی از اعضای کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران به «شرق» گفت: چین به ریسک های سرمایه گذاری اهمیت زیادی می دهد و فکر نمی کند چینی ها تمایلی به سرمایه گذاری در بخش انرژی ایران داشته باشند.

وی ادامه می دهد: پیش از این چین به بهانه تحریم ها میدان نفتی آزادگان را رها کرده و از سرمایه گذاری در میدان گازی پارس جنوبی خودداری می کرد. اما در عوض سرمایه گذاری های گسترده ای در بخش انرژی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس انجام داد و سرمایه گذاری خیره کننده ای در بخش قطری میدان گازی پارس جنوبی انجام داد و گاز آن را به اروپا پیش فروش کرد. باید اشاره کنم که ظاهراً چین حتی پاکستان را برای سرمایه گذاری بر ایران ترجیح می دهد. بنابراین، با توجه به ریسک های بالای سرمایه گذاری در ایران، فکر نمی کنم چین تمایلی به سرمایه گذاری در بخش انرژی ایران داشته باشد.