بنا به پژوهشی در سال گذشته، از بین افرادی که در هفتمین دهه زندگی دچار شکستگی لگن شده‌اند، ۶.۵ درصد از زنان و ۹.۴ درصد از مردان در طول یک سال جانشان را از دست داده‌اند. آمار مشابه در افرادی که در نهمین دهه زندگی‌اند، بین زنان و مردان، به‌ترتیب ۱۳.۱ درصد و ۱۹.۶ درصد است.
اما خبر خوب این است که افزایش استحکام استخوان می‌تواند جلوی چنین مشکلاتی را بگیرد.
بنا به گزارش وری ول هلت، حتی افزایش اندک تراکم استخوان می‌تواند خطر شکستگی، به‌ویژه شکستگی لگن، را کاهش دهد.
یافته‌های پژوهشی در استرالیا طی چند دهه نشان می‌دهد که افزایش فقط سه درصد تراکم استخوان امکان شکستگی لگن را کاهش چشمگیری می‌دهد.
در این پژوهش، افراد دو گروه بالای ۶۰ سال را در سال‌های ۱۹۸۹ و ۱۹۹۰ برای بررسی استخوان لگن ثبت‌نام کردند. این افراد را طی سال‌ها مورد بررسی قرار دادند.
درحالی که تراکم استخوان یک گروه فقط ۳ درصد بیشتر از گروه دیگر بود، در این گروه شکستگی استخوان لگن ۴۶ درصد کمتر بود.
این نتایج نشان می‌دهد که حتی تغییری بسیار جزئی در زندگی اثری بسیار زیاد بر زندگی سالم خواهد داشت.
چرا تراکم استخوان‌ها را از دست می‌دهیم؟
از دست رفتن تراکم استخوان‌ها پدیده‌ای پیش‌رونده است که با افزایش سن در زنان و مردان بیشتر می‌شود. بر اثر پوکی استخوان، بافت استخوان‌ها آسیب می‌بیند. در آمریکا ۱۰ میلیون نفر دچار بیماری پوکی استخوان‌اند و ۴۳ میلیون آمریکایی نیز تراکم استخوان کمی دارند که پیش‌زمینه پوکی استخوان است.
اریک تام، پزشک در لس‌آنجلس، می‌گوید: «استخوان‌های ما در فرایندی طبیعی مدام در حال تجزیه و بازسازی‌اند. پوکی استخوان زمانی رخ می‌دهد که این فرایند مختل شود و میزان تجزیه از بازسازی استخوان پیشی بگیرد.»
به‌رغم آنکه از دست رفتن استخوان در هر دو گروه زنان و مردان شایع است، زنان بیشتر با این مشکل سلامت مواجه‌اند.
یائسگی و کاهش میزان استروژن در زنان یکی از عوامل شایع موثر در پوکی استخوان است. استروژن عامل استحکام استخوان است و بر اثر کاهش آن در بدن، تراکم استخوان نیز کاهش می‌یابد.
یکی دیگر از عوامل از کاهش تراکم استخوان می‌تواند به پیشینه و تبار افراد مربوط باشد.
آملیا لیندبرگ، فیزیوتراپیست در نیویورک، می‌گوید: «کاهش استحکام استخوان در زنان سفیدپوست غیر‌اسپانیایی و زنان آسیایی شایع‌تر است. مردان سفیدپوست و همچنین مردان آسیایی کمتر با آن مواجه‌اند و میزان ابتلا به آن در مردان سیاه‌پوست اسپانیایی از همه کمتر است.»
با این حال، به‌دلیل عواملی مانند اختلال در غدد درون‌ریز، بیماری‌های گوارشی، بیماری‌های التهابی، و برخی سرطان‌ها، هر فردی از هر رده سنی ممکن است دچار بیماری پوکی استخوان شود. مصرف برخی داروها، مانند استروئید‌ها، نیز روند پوکی استخوان را تسریع می‌کند.
استخوان‌ها را حرکت دهید
گرچه کاهش تراکم استخوان بر اثر افزایش سن حتمی است، کارشناسان معتقدند با به کار بستن برخی روش‌ها می‌توان با این روند مقابله و آن را کُند کرد. ورزش کردن در راس این روش‌ها است.
به گفته لیندربرگ، استخوان‌ها به‌درستی تایید این جمله‌اند که «استخوان‌ها را حرکت دهید، وگرنه از دست می‌روند.»
هر بار که ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را برای حفظ تعادل در برابر جاذبه به کار می‌بندید، آن‌ها را تقویت می‌کنید. تام توصیه می‌کند که افراد مبتلا به پوکی استخوان ورزش‌هایی انجام دهند که بر وضع بدن، تعادل، حرکت، و هماهنگی متمرکز است.
یکی از این حرکت‌ها حرکت پا در حالت نشسته روی صندلی است. برای این کار، در حالی که پشتتان صاف است روی صندلی بنشینید و زانوهایتان را به سمت سینه بلند کنید، انگار که می‌خواهید قدم بردارید.
این حرکت بخش مرکزی، چهارسر ران، و خم‌کننده‌های لگن را تقویت می‌کند.
برای حفظ تعادل و هماهنگی، تام توصیه می‌کند در حالی که برای حفظ تعادل به چیزی تکیه کرده‌اید، یک پا را بلند کنید و آن را به مدت ۱۰ ثانیه بالا نگه دارید.
لیندربرگ همچنین از طرفداران پروپاقرص پیاده‌روی است، زیرا ستون فقرات و ماهیچه‌های باسن را تقویت می‌کند.
پیاده‌روی بیرون از خانه یا روی تردمیل بسیار مفیدتر از تمرین روی اسکی فضایی (الپتیکال) است.
او هچنین بر پلانک (نوعی تمرین ورزشی) و تمرین شنای سوئدی تاکید دارد، زیرا استخوان‌های مچ و ساعد و لگن را تقویت می‌کند.
آیا رژیم غذایی موثر است؟
تعذیه مناسب اثر مستقیم بر سلامت بدن می‌گذارد. کلسیم و ویتامین د از جمله ویتامین‌های بسیار موثر در سلامت استخوان‌ها هستند. کلسیم استخوان‌ساز است، اما برای جذب کلسیمی که می‌خورید، وجود ویتامین د نیز لازم است.
کلسیم را می‌توان با مصرف بسیاری از محصولات لبنی و غیرلبنی سرشار از ویتامین سی، مانند سبزیجات برگ‌دار و لوبیا، به دست آورد. ویتامین د مورد نیاز بدن را نیز می‌توان از نور خورشید، ماهی، قارچ، شیر غنی‌شده، و مکمل‌ها به دست آورد.
لیندبرگ می‌گوید مصرف روزانه توصیه‌شده کلسیم برای بزرگ‌سالان بالای ۵۰ سال ۱۲۰۰ میلی‌گرم است، در حالی که مصرف توصیه‌شده ویتامین د تا سن ۷۰ سالگی ۱۵ میکروگرم و برای افراد بالای ۷۰ سال ۲۰ میکروگرم است.
هورموندرمانی
تستوسترون معمولا هورمونی مردانه شناخته شده است، ولی زنان نیز به‌طور طبیعی آن را ترشح می‌کنند.
از آنجا که تستوسترون در تقویت استخوان‌سازی مهم است، با افزایش سن میزان آن کاهش می‌یابد و بر استحکام استخوان اثر منفی می‌گذارد. در چنین مواقعی، هورموندرمانی کمک می‌کند.
منحنی کاهش تستوسترون در زنان به‌آهستگی و در دهه ۲۰ سالگی و در مردان در دهه ۳۰ سالگی آغاز می‌شود. کاهش معمول میزان تستوسترون در زنان سالانه یک تا سه درصد پیش از یائسگی آغاز و تا حدودی پس از آن هم تثبیت می‌شود.
دستورالعمل درمان زنان با تستوسترون به اندازه نحوه درمان مردان مشخص و واضح نیست. اما برای بیماران زن معمولا این هورمون‌ها به شکل قرص تجویز می‌شود.
در این روش درمانی، دوز مصرفی را باید پایین نگه داشت تا باعث رشد موهای زائد یا تغییرات پوستی نشود.
برخی متخصصان هورموندرمانی ترکیبی از تستوسترون و استروژن را توصیه می‌کنند که برای زنان مفید است. این ترکیب به‌ویژه در تقویت رشد استخوان موثر است.
هنگامی که تستوسترون با استروژن ترکیب می‌شود، شاهد رشد دو برابری استخوان- ۴ تا ۵ درصد در سال- خواهیم بود.
البته همه افراد مناسب برای هورموندرمانی نیستند، از جمله افرادی که سابقه سرطان سینه، بیماری قلبی، لخته شدن خون، یا بیماری کبدی دارند.
برای تشخیص پوکی استخوان و راه‌های درمان حتما باید با پزشک متخصص مشورت کرد.
