کشف سیاره‌ای که بوی تخم‌مرغ فاسد می‌دهد

ستاره شناسان با استفاده از “تلسکوپ فضایی جیمز وب” یکی از نزدیک ترین سیارات به زمین را مشاهده کردند که بویی شبیه بوی تخم مرغ های گندیده از خود متصاعد می شود.

به گزارش سرگرمی روز، به نقل از اسپیس، این سیاره که متعلق به گروه سیارات موسوم به مشتری داغ است، پیش از این به خاطر بارش های مرگبار شیشه، دمای شدید و بادهای 8046 کیلومتر در ساعت شناخته شده است، اما این کشف جدید باعث می شود خشن تر به نظر می رسد

مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز وب از کشف مولکول سولفید هیدروژن خبر می دهد که بوی بد تخم های گندیده را در جو این سیاره فراخورشیدی منتشر می کند.

این کشف جدید می تواند به دانشمندان بگوید که چگونه اتمسفر سیارات غول پیکر گازی می تواند تحت تأثیر حضور گوگرد قرار گیرد که عنصر مهمی در شکل گیری سیارات در نظر گرفته می شود.

نام این سیاره فراخورشیدی «HD 189733 b» است که حدود 1.13 برابر اندازه و جرم مشتری است. این سیاره که در سال 2005 کشف شد، در فاصله 65 سال نوری از زمین در صورت فلکی لیسیکا قرار دارد.

سیارک HD 189733 b در فاصله 4.8 میلیون کیلومتری یا حدود سه درصد از فاصله زمین و خورشید به دور ستاره خود می چرخد. جو داغ و ابرهای شیشه‌ای این سیاره ظاهری اغواکننده و تقریباً آرام به شکل مرمر آبی و سفید به آن بخشیده است.

گوانگوی فو، اخترفیزیکدان دانشگاه جان هاپکینز (JHU) گفت: سولفید هیدروژن یک مولکول مهم است که ما نمی دانستیم در این سیاره وجود دارد. ما پیش بینی کرده ایم و می دانیم که سولفید هیدروژن در مشتری وجود دارد، اما آن را در خارج از منظومه شمسی پیدا نکرده ایم. ما به دنبال حیات در این سیاره نیستیم زیرا بیش از حد گرم است، اما یافتن سولفید هیدروژن گامی به سوی یافتن این مولکول در سیارات دیگر و به دست آوردن درک بهتری از نحوه شکل گیری انواع مختلف سیارات است.

فو و همکارانش نه تنها توانستند سولفید هیدروژن را در اتمسفر HD 189733 b شناسایی کنند، بلکه میزان گوگرد کل سیاره را نیز اندازه‌گیری کردند. آنها همچنین توانستند منابع اکسیژن و کربن را در این سیاره فراخورشیدی تعیین کنند و آب، دی اکسید کربن و مونوکسید کربن را پیدا کردند.

فو ادامه داد: گوگرد یک عنصر حیاتی برای ساخت مولکول های پیچیده تر است و دانشمندان باید آن را بیشتر مطالعه کنند تا به طور کامل بفهمند سیارات چگونه و از چه چیزی ساخته شده اند. فرض کنید 100 مشتری داغ دیگر را بررسی می کنیم و همه آنها گوگرد دارند. شاید این نشان دهد که آنها در مقایسه با مشتری خودمان چگونه متولد و شکل گرفته اند.

سیاره ای فلزی تر از مشتری

با وجود ماهیت ناپایدار این سیاره جدید، ستاره HD 189733 آن را نزدیک نگه می دارد. این نزدیکی HD 189733 b را به مشتری داغ تبدیل می کند. سیاره HD 189733 b در واقع نزدیک ترین مشتری داغ به زمین است که از مقابل ستاره خود می گذرد.

نزدیکی آن به ستاره نه تنها به این معنی است که HD 189733 b تنها در 2.2 روز زمینی یک مدار را کامل می کند، بلکه به این معنی است که دمای سیاره ای به اندازه مشتری به حدود 927 درجه سانتیگراد می رسد. این مقدار آنقدر زیاد است که می تواند سرب را ذوب کند.

سیاره HD 189733 b به طور جزر و مدی به ستاره خود قفل شده است. این بدان معناست که یک طرف سیاره – سمت خورشید – دائماً رو به ستاره است و با تابش بمباران می شود. این در حالی است که طرف دیگر – سمت شب – همیشه رو به فضا است. گرمای روز سیاره برای تبخیر شیشه کافی است و بادهای آن با سرعت 8046 کیلومتر در ساعت حرکت می کنند و بخار شیشه را به سمت خنک تر شب می برند. بخار در آنجا متراکم می شود و باران شیشه ای را تشکیل می دهد.

محققان دریافته اند که این سیاره بدبو و ترسناک متان ندارد. آنها قبلا به وجود این مولکول در جو سیاره مشکوک بودند، اما مطالعه با تلسکوپ فضایی جیمز وب این فرضیه را رد کرد. فو گفت: “ما فکر می کردیم که سیاره برای داشتن غلظت بالایی از متان بسیار داغ است، اما اکنون می دانیم که اینطور نیست.”

برای ستاره شناسان، فلز هر عنصری است که سنگین تر از هیدروژن و هلیوم باشد. یکی از نکات مورد توجه این گروه تحقیقاتی سطح فلزات موجود در سیارات است که می تواند به آنها کمک کند تا بفهمند فلزی بودن یک سیاره با جرم آن چگونه ارتباط دارد.

در منظومه شمسی، غول‌های یخی نپتون و اورانوس از نظر فلزات غنی‌تر از غول‌های گازی مشتری و زحل هستند. این نشان می دهد که غول های یخی یخ، سنگ و عناصر سنگین بیشتری را در طول شکل گیری خود جمع کرده اند. فو و تیمش در حال بررسی هستند که آیا رابطه بین جرم و فلز در سیارات خارج از منظومه شمسی نیز صدق می کند.

فو گفت: این سیاره بسیار نزدیک به زمین است و به خوبی مطالعه شده است. اکنون سعی می کنیم نشان دهیم که فلزی بودن یک سیاره بخش بسیار مهمی از مطالعه چگونگی تغییر ترکیب، جرم و شعاع سیاره است. این یافته‌ها درک ما را از نحوه تشکیل سیارات با ایجاد مواد سخت‌تر پس از هسته‌زایی و غنی‌سازی فلزات سنگین افزایش می‌دهد.

اکنون تیم تحقیقاتی می‌خواهد گوگرد را هنگام حرکت در جو سایر سیارات فراخورشیدی ردیابی کند. این به آنها کمک می کند تا تعیین کنند که چگونه غلظت این عنصر با فاصله از ستاره مادر تغییر می کند.

فو گفت: “ما می خواهیم بدانیم این نوع سیارات چگونه به این مرحله رسیده اند و درک ترکیب جو آنها به ما کمک می کند تا به این سوال پاسخ دهیم.”

این تحقیق در مجله Nature منتشر شده است.